Çernişevski’nin Gogol Dönemi Rus Edebiyatı adlı bu çalışması, keskin çizgilerle birbirinden ayrılan iki tarihsel dönemin –boğucu, ahlaken çürümüş, “karanlık yedi yıl” (1848-1855) ile sınıfsal çelişkilerin keskinleştiği, atılganlığın birçok alanda kendini gösterdiği, büyük olaylara gebe “altmışlı yılların”− sınırındaki Rusya’nın en önemli toplumsal ve edebi olaylarından biridir. Yapıtı oluşturan makalelerde, Gogol’ün Rus edebiyatına getirdiği gerçekçi soluğun bu alanda adeta bir ‘devrim’ olduğu vurgusu vardır.
Rus edebiyatı, Çernişevski’ye göre, Gogol’le birlikte Batı edebiyatlarının etkisinden sıyrılarak gerçek kimliğini kazanmaya başlamıştır. Yazar, bu makalelerde N. A. Polevoy ve V. G. Belinski gibi iki farklı eleştirmenin eleştiri yöntemleri ve Rus edebiyatına bakışlarındaki ayrıma da geniş yer verirken, özellikle Belinski’nin Rus edebiyat eleştirisine yaptığı katkının altını çizer. Arif Berberoğlu’nun Türkçeye kazandırdığı Gogol Dönemi Rus Edebiyatı, genişletilmiş içeriği ve daha önce Türkçede yayımlanmamış makaleleriyle yeniden okurla buluşuyor.
