On dokuzuncu yüzyıl tarihçiliği nitelik ve nicelik açısından son derece gelişmiş olmakla birlikte bu dönemin, kadınlar ve toplumsal cinsiyet açısından hâlâ araştırılıp tartışılacak pek çok yönü var. Geç on dokuzuncu yüzyıl, politik bir alan olarak kadın bedeni söz konusu olduğunda nasıl bir bakış açısıyla okunabilir? Kahraman Doktor İhtiyar Acuzeye Karşı, dönemin, toplumsal cinsiyet hiyerarşileri açısından yeniden okunması için bir aracı niteliği taşıyor. Gülhan Erkaya Balsoy, bu çalışmada feminizm ve toplumsal cinsiyet çalışmalarının kavram dağarcığından ve analitik yaklaşımından hareketle, Osmanlı doğum politikalarını üç ana damar üzerinden inceliyor: doğumun tıbbileştirilerek ebeliğin profesyonelleşmesi; kürtajın yasaklanması ve hamileliğin tıbbileştirilip kadın bedeninin disipline edilmesi. Bu doğrultuda yazar, ebelik mesleğinin dönüşümü, kürtajın yasaklanması, doğum pratiklerindeki değişim, hamilelik ve kısırlık konularını ele alırken Osmanlı doğum politikalarının tıbbi, yasal ve söylemsel düzeylerde ne şekilde kurgulandığını inceliyor. Bu bakımdan eser, tıp tarihi ile nüfus politikaları tarihinin kesiştiği bir alana denk düşerken daha geniş anlamda geç Osmanlı toplumsal cinsiyet tarihine ışık tutuyor. Kahraman Doktor İhtiyar Acuzeye Karşı, özel alanın politik olduğunu geç on dokuzuncu yüzyıl Osmanlı toplumu üzerinden bir kez daha gözler önüne seriyor.
YAZAR HAKKINDA
İstanbul Bilgi Üniversitesi Tarih Bölümü’nde öğretim üyesidir. Doktorasını 2009 yılında Binghamton Üniversitesi’nde tamamladı. Doktora tezi, The Politics of Reproduction in Ottoman Society, 1838-1900 (Routledge, 2013) ismiyle yayımlandı. Önemli bazı çalışmaları arasında Cibali tütün fabrikasındaki kadın işçilerin emek deneyimlerini tartıştığı, Osmanlı Devleti ve Türkiye Cumhuriyeti’nde Emek Tarihi (der. Touraj Atabaki ve Gavin D. Brockett, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2012) içinde yer alan “Osmanlı Emek Tarihinin Toplumsal Cinsiyet Açısından Okunması: Erken Yirminci Yüzyılda Cibali Tütün Fabrikası”, International Journal of Middle East Studies’de yayımlanan “Crime, Gender, Sexuality: Female Villains in Late Ottoman Crime Fiction”, The Routledge Companion to Sexuality and Colonialism içindeki “Demographic Anxieties, Pronatalism and Difference in the Ottoman Empire” ve Middle Eastern Studies dergisinde yayımlanan “Haseki Women’s Hospital and the Female Destitute of Nineteenth-Century İstanbul” sayılabilir. Berlin “Europe in the Middle East – The Middle East in Europe” (EUME) programında ve Paris EHESS/CNRS-Marcel Mauss Enstitüsü’nde araştırmacı olarak bulundu. Journal of Women’s History, Journal of Ottoman and Turkish Studies, Toplumsal Tarih: Akademi gibi dergilerin danışma ve yayın kurullarında yer aldı. Geç Osmanlı kadın ve toplumsal cinsiyet tarihi ile emek tarihi üzerine çalışmalarının yanı sıra bir araştırma projesinin parçası olarak 19. yüzyıl başı İstanbulu’nda ölümün sosyal tarihi üzerine çalışıyor.
